Η Ατομική Συμβουλευτική είναι μια διαδικασία συζήτησης πρόσωπο με πρόσωπο, μεταξύ ενός επαγγελματία ψυχοθεραπευτή/συμβούλου και ενός ανθρώπου που ζητά βοήθεια για κάποιο σοβαρό προσωπικό θέμα που τον απασχολεί.

Η ατομική συμβουλευτική, μπορεί να βοηθήσει σε περιπτώσεις έντονου στρες, άγχους, φοβιών, διαταραχών του ύπνου, μακροχρόνιας θλίψης, πένθους, αισθήματος ανεπάρκειας ή αδιεξόδου στη ζωή, δυσκολιών στις προσωπικές , συζυγικές ή οικογενειακές σχέσεις , δυσκολιών στον χώρο εργασίας, καθώς και ψυχοσωματικών προβλημάτων.

Με την ατομική συμβουλευτική ο άνθρωπος που ζητά βοήθεια,αρχικά βρίσκει ανακούφιση μιλώντας για καταστάσεις που τον/την πιέζουν σε συνθήκες ασφάλειας και εχεμύθειας, με ένα άνθρωπο που δεν θα τον κρίνει και δεν θα τον απορρίψει.

Μπορεί να εκφράσει ελεύθερα συναισθήματα και σκέψεις που ίσως δυσκολεύεται να μοιραστεί ακόμα και με πολύ κοντινούς του ανθρώπους. Σταδιακά, με την υποστήριξη της/του θεραπεύτριας/τη ,μπορεί να διευρύνει την αντίληψη του για την ζωή, τις σχέσεις και τον εαυτό του και να βοηθηθεί να κάνει αλλαγές ανάλογα με με τις προσωπικές ανάγκες και τους στόχους που θέτει ο ίδιος/η ίδια.

Η οικογενειακή συμβουλευτική, είναι μια συνάντηση στην οποία συνήθως καλούνται να συμμετάσχουν όλα τα μέλη της οικογένειας. Σύμφωνα με την συστημική θεώρηση, δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την συμπεριφορά ενός μέλους της οικογένειας, χωρίς να παρατηρηθεί η αλληλεπίδραση των υπολοίπων μελών. Για αυτό τον λόγο, η οικογένεια λειτουργεί ως ένα πολυσύνθετο πλέγμα αλληλεπιδράσεων, μέσα στο οποίο η συμπεριφορά του κάθε μέλους περιέχει μηνύματα που καθρεφτίζουν τις σχέσεις της οικογένειας ως συνόλου.

Μέσα από το πρίσμα της συστηματικής συμβουλευτικής, το παρουσιαζόμενο πρόβλημα σε ένα παιδί, έφηβο ή ενήλικα, δεν αποδίδεται σε κάποια ψυχική πάθηση, αρρώστια, βιοχημική διαταραχή στον εγκέφαλο ή κάποια γονιδιακή ανωμαλία. Αντίθετα, η πηγή του προβλήματος αναζητείται στα αναποτελεσματικά πρότυπα σχέσεων και αντιλήψεων που μπλοκάρουν την ανάπτυξη της οικογένειας στα κρίσιμα στάδια του κύκλου ζωής της, όπως γέννηση παιδιών, παιδική ηλικία, παιδιά σε εφηβεία, σύνδρομο άδειας φωλιάς του ζευγαριού ( περίοδος κατά την οποία τα παιδιά ενηλικιώνονται και αυτονομούνται) ή άλλα απρόβλεπτα συμβάντα (θάνατος, διαζύγιο, απώλεια δουλειάς, οικονομική κρίση, μετανάστευση κ.α). Επομένως, το μέλος που φέρει το σύμπτωμα, αποτελεί ένδειξη της δυσκολίας της οικογένειας να ξεπεράσει τα εμπόδια στις μεταβατικές φάσεις εξέλιξης της και θεωρείται ως προάγγελος θετικής αλλαγής και ανάπτυξης.

Στη συμβουλευτική ή θεραπεία ζευγαριού, κύριο μέλημα του θεραπευτή είναι να εξασφαλιστεί το πλαίσιο, όπου και οι δύο σύντροφοι να νιώσουν ότι ακούγονται, γίνονται κατανοητοί και αποδεκτοί. Εξασφαλίζεται ο χώρος και ο χρόνος, όπου ο κάθε σύντροφος μπορεί να μιλήσει χωρίς να διακόπτεται, να ακούσει χωρίς να διακόπτει, να εκφράσει συναισθήματα χωρίς να αμφισβητείται, να διατυπώσει προβληματισμούς και επιθυμίες.

Ο θεραπευτής δε λειτουργεί σαν καθοδηγητής, αλλά περισσότερο σαν μεσολαβητής/καταλύτης στην επικοινωνία τους. Δεν μπορεί να αλλάξει ανθρώπους ή να τους πει τι να κάνουν. Μπορεί όμως να προσφέρει έναν εναλλακτικό τρόπο θέασης των δυσκολιών τους, να παράσχει τα ερεθίσματα μέσα από τα οποία θα γεννηθεί η επιθυμία για αλλαγή.

Οι ομάδες συμβουλευτικής  έχουν στόχο, μέσα από ένα κλίμα κατανόησης, αποδοχής και συνεργασίας να ενθαρρύνουν και να ενδυναμώνουν τα μέλη των ομάδων ώστε να ανακαλύψουν τις χαμένες δεξιότητες που είναι απαραίτητες για να ανταπεξέλθουν στις προσκλήσεις της ζωής.

Μπορεί να ζούμε με λιγότερα υλικά αλλά θα έχουμε περισσότερη αποδοχή, κατανόηση, συνεργασία, θα έχουμε καλύτερη επικοινωνία και καλύτερες σχέσεις.

<<ΟΥΚ ΕΝ ΤΟ ΠΟΛΛΩ ΤΟ ΕΥ ΑΛΛΑ ΕΝ ΤΟ ΕΥ ΤΟ ΠΟΛY>>

Σωκράτης

Δηλαδή: το να έχεις πολλά ( πλούτο) δε σημαίνει ότι περνάς καλά (είσαι ευτυχισμένος).

Η κρίση πανικού είναι μια αιφνίδια περίοδος έντονου άγχους, ψυχολογικής διέγερσης, φόβου, στομαχικών διαταραχών και αδιαθεσίας που σχετίζεται με μια ποικιλία σωματικών και νοητικών συμπτωμάτων. Υπολογίζεται ότι μέχρι 4% του πληθυσμού υποφέρει από σοβαρές και συχνές κρίσεις πανικού ενώ στις γυναίκες η πάθηση είναι δύο έως τρεις φορές συχνότερη σε σύγκριση με τους άνδρες. Η εμφάνιση των επεισοδίων τυπικά είναι απότομη, ενώ μπορεί να μην υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτία, ωστόσο υπάρχουν και οι κρίσεις πανικού που εμφανίζονται πάντοτε κάτω από συγκεκριμένες καταστάσεις (π.χ. όταν κάποιος είναι σε κάποιο μέρος με πολύ κόσμο-αγοραφοβία) ενώ πολλές φορές ο φόβος ότι θα επέλθει μια κρίση πανικού, είναι ικανός από μόνος του να προκαλέσει τα συμπτώματα της κρίσης.

Οι κρίσεις πανικού επηρεάζουν τον κάθε άνθρωπο διαφορετικά. Άτομα που έχουν βιώσει στο παρελθόν κάποια κρίση πανικού μπορούν μερικές φορές να “αντέξουν” την κρίση χωρίς να παρουσιάσουν εξωτερικά συμπτώματα, ενώ σε αντίθεση άτομα που βιώνουν την κρίση για πρώτη φορά μπορεί να πιστέψουν πως παθαίνουν έμφραγμα ή νευρικό κλονισμό.

Ενώ υπάρχουν διάφορες παθήσεις κατά τις οποίες το άγχος αποτελεί κύριο σύμπτωμα, οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν διαταραχές της διάθεσης με κοινό σύμπτωμα το παθολογικό άγχος και άλλα συμπτώματα βάση των οποίων διαχωρίζονται σε διάφορους τύπους. Οι βασικοί τύποι των αγχωδών διαταραχών είναι οι ακόλουθοι:

1. Διαταραχή μετατραυματικού στρες
Ένα σοβαρό τραύμα, όπως μια σοβαρή επίθεση ή ένα ατύχημα που έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του ατόμου, είναι πιθανό να προκαλέσει μετατραυματικό στρες. Τα συμπτώματα διαρκούν τουλάχιστον ένα μήνα και συχνά πολύ περισσότερο. Το άγχος είναι μόνο ένα εκ των συμπτωμάτων. Τα κύρια συμπτώματα του μετατραυματικού στρες είναι η αναβίωση του τραύματος γεγονός που είναι πολύ οδυνηρό. Το άτομο προσπαθεί να αποφύγει σκέψεις, συναισθήματα, συζητήσεις, τόπους, ανθρώπους, δραστηριότητες ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να πυροδοτήσει τις αναμνήσεις ή τις σκέψεις του τραύματος. Το αίσθημα ότι το άτομο είναι συναισθηματικά μουδιασμένο δυσκολεύει στο να νιώσει αισθήματα αγάπης. Η προοπτική για το μέλλον είναι συχνά απαισιόδοξη. Μπορεί το άτομο να χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που συνήθιζε να απολαμβάνει.

2. Κοινωνική Φοβία
Η Κοινωνική Φοβία (κοινωνική αγχώδης διαταραχή) αποτελεί ίσως τον πιο κοινό τύπο φοβίας. Τα άτομα με κοινωνική φοβία βιώνουν έντονο φόβο για αυτό που οι γύρω τους μπορεί να σκεφτούν για τους ίδιους ή για το πως μπορεί να τους κρίνουν. Επομένως, βιώνουν φόβο για κάθε επαφή τους με άλλα άτομα ή για την περίπτωση ομιλίας δημόσια σε επίσημες ή ανεπίσημες περιστάσεις ενώπιον άλλων ατόμων, ιδιαιτέρως αγνώστων. Τα άτομα βιώνουν φόβο ότι θα ενεργήσουν αμήχανα και ότι οι πράξεις τους θα κριθούν από τους άλλους ως ανόητες, ανεπαρκείς, βλακώδεις, απερίσκεπτες κλπ. Αυτό το γεγονός αλλάζει δραματικά την ποιότητα ζωής των ατόμων αυτών.

3. Διαταραχή πανικού
Με τον όρο διαταραχή πανικού εννοούνται οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού. Η κρίση πανικού είναι μια έντονη επίθεση άγχους και φόβου που εμφανίζεται ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς προφανή αίτια. Τα σωματικά συμπτώματα του άγχους κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού είναι πολύ έντονα και περιλαμβάνουν: ταχυκαρδία, τρέμουλο, δύσπνοια, πόνους στο στήθος, αίσθημα λιποθυμίας, μούδιασμα ή τσιμπήματα και βελονιές. Κάθε κρίση πανικού διαρκεί κατά κανόνα 5-10 λεπτά, αλλά μερικές φορές και έως δύο ώρες.

4. Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή
Τα άτομα που πάσχουν από Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή, βιώνουν έντονο άγχος, αισθάνονται φόβο, ανησυχία και ένταση τις περισσότερες ημέρες και η κατάσταση αυτή εξακολουθεί να υφίσταται για μεγάλα διαστήματα. Το άγχος τους αφορά συνηθισμένες εργασίες όπως του σπιτιού ή της δουλειάς, αλλά ακόμη και ασήμαντα θέματα. Επιπλέον, συνήθως παρουσιάζεται νευρικότητα, κόπωση, ευερεθιστότητα, μυική ένταση και προβλήματα στον ύπνο.

5. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες ιδεοληψίες, καταναγκασμούς ή και τα δύο. Ιδεοληψίες ονομάζονται οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις, οι οποίες προκαλούν άγχος ή αποστροφή. Κοινές ιδεοληψίες είναι ο φόβος για πιθανές μολύνσεις, για την ύπαρξη μικροβίων, για καταστροφές, για βία κ.λπ. Οι ψυχαναγκασμοί συνδέονται με τις σκέψεις ή τις ενέργειες που το άτομο αισθάνεται ότι πρέπει να πράξει ή να επαναλάβει. Το άτομο προβαίνει συνήθως σε μια ψυχαναγκαστική πράξη προκειμένου να ξεπεράσει το άγχος που του έχει προκαλέσει η ιδεοληψία. Ένα κοινό παράδειγμα ψυχαναγκαστικής πράξης είναι το επαναλαμβανόμενο πλύσιμο των χεριών, το οποίο συνοδεύει την αντιμετώπιση της ιδεοληψίας του φόβου για τη βρομιά ή τα μικρόβια. Περαιτέρω παραδείγματα ψυχαναγκαστικών πράξεων αποτελούν: ο επανειλημμένος καθαρισμός, ο έλεγχος, η καταμέτρηση, η επαφή και αποθήκευση αντικειμένων.

Τον τελευταίο καιρό γίνονται γνωστά ολοένα και περισσότερα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων. Σεξουαλική κακοποίηση είναι οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενήλικου με ένα παιδί, με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενηλίκου, ο οποίος έχει σε κάθε περίπτωση την αποκλειστική ευθύνη μιας τέτοιας πράξης. Η ασέλγεια σε βάρος ανηλίκων είναι από τα πιο ειδεχθή αδικήματα στα μάτια της κοινής γνώμης και δικαιολογημένα, καθώς τα παιδιά αποτελούν κατεξοχήν θύματα ανυπεράσπιστα και με μειωμένη ικανότητα αντίδρασης.
Πώς μπορούμε όμως να διακρίνουμε αν κάποιος είναι παιδόφιλος και τι μπορούμε να κάνουμε ώστε να προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τέτοια άτομα;
Ο παιδόφιλος μπορεί να είναι οποιοσδήποτε, νέος ή ηλικιωμένος, πλούσιος ή φτωχός, μορφωμένος ή αγράμματος, άνεργος ή επιτυχημένος επαγγελματίας, οποιουδήποτε φύλου, εθνικότητας, χρώματος ή κοινωνικής τάξης. Εντούτοις, οι παιδόφιλοι συνήθως παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία αποτελούν ενδείξεις πιθανής σεξουαλικής προτίμησης σε ανήλικους, χωρίς απαραίτητα να σημαίνει ότι κάθε τέτοιο χαρακτηριστικό συνιστά απόδειξη ότι κάποιος είναι παιδόφιλος. Σε συνδυασμό με οποιαδήποτε «περίεργη» συμπεριφορά όμως, πρέπει να μας υποψιάσουν.

Ο παιδόφιλος είναι συνήθως άντρας, άνω των 30 ετών, ελεύθερος, με λίγους φίλους της ηλικίας του. Αν είναι παντρεμένος, πιθανότατα έχει περιορισμένη ή και καθόλου ερωτική ζωή με τη σύντροφό του. Συχνά είναι αξιοσέβαστο και γνωστό μέλος της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας. Πολλές φορές συμβαίνει να έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά και ο ίδιος ως παιδί και τα θύματά του είναι της ίδιας περίπου ηλικίας που είχε αυτός όταν κακοποιήθηκε. Επίσης, παρά τις κοινές περί του αντιθέτου πεποιθήσεις, ο παιδόφιλος ανήκει συνήθως στο περιβάλλον του παιδιού ή και της οικογένειας. Μπορεί να είναι ο δάσκαλος, ο προπονητής, ο γείτονας, ο θείος, ο πατριός ή κάποιο άλλο άτομο «υπεράνω πάσης υποψίας».
Συχνάζει σε χώρους με παιδιά, όπως παιδικές χαρές, εμπορικά κέντρα, internet café και προτιμά παιδικές ενασχολήσεις και παιχνίδια. Χρησιμοποιεί τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, myspace, κλπ.), προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση σε παιδιά και παίζει παιχνίδια με παιδιά στο διαδίκτυο. Αναφέρεται στην αγνότητα και αθωότητα των παιδιών με τρόπο υπερβολικό και υπερτονίζει αυτά τα χαρακτηριστικά τους.
Εργάζεται με παιδιά ή σε χώρους που συχνάζουν αυτά, όπως σχολεία, αθλητικά κέντρα, παιδότοποι, κλπ. Αν είναι άνεργος μπορεί να προσφέρει εθελοντικά σε τέτοια μέρη σαν υπεύθυνος φύλαξης ή επιστάτης, προκειμένου να έχει άμεση πρόσβαση στα παιδιά και μάλιστα από θέση ισχύος.
Στοχεύει σε συγκεκριμένες ηλικίες και φύλο κατά περίπτωση. Συνήθως είναι παιδιά προεφηβικής ηλικίας, όταν δηλαδή δεν έχουν ακόμα σεξουαλικές εμπειρίες, αλλά βρίσκονται στη φάση της εξερεύνησης και ανακάλυψης της σεξουαλικότητάς τους. Επιλέγει συνήθως παιδιά του αντίθετου φύλου και είναι λιγότερο συχνές οι περιπτώσεις ομοφυλόφιλων. Ο παιδόφιλος είναι πιθανό να έχει διακοσμήσει το σπίτι του ή ένα δωμάτιο αυτού με τρόπο που θα άρεσε σε ένα παιδί του φύλου και της ηλικίας που στοχεύει.
Επιλέγει παιδιά ντροπαλά, συνεσταλμένα και ευάλωτα, που προέρχονται από προβληματικές οικογένειες ή οικογένειες με μειωμένους πόρους. Επίσης οικογένειες που οι γονείς εργάζονται σκληρά και λείπουν πολλές ώρες από το σπίτι. Κερδίζει την εμπιστοσύνη των παιδιών, αλλά και της οικογένειας πολλές φορές. Συχνά πλησιάζει μονογονεϊκές οικογένειες και αναπτύσσει σχέση με το γονέα για να είναι κοντά στο παιδί. Αφού αποκτήσει πρόσβαση στο σπίτι και οικειότητα, έχει την ευκαιρία να πλησιάσει το παιδί κυρίως αν οι γονείς λείπουν από το σπίτι.
Προσπαθεί να γίνει φίλος με το παιδί και ενισχύει την αυτοεκτίμησή του. Λέει στα παιδιά ότι είναι σπουδαία ή πολύ ώριμα, στοχεύει στην ανάγκη τους να ακουστούν και να βρεθεί κάποιος που τα καταλαβαίνει. Δρα μεθοδικά και με υπομονή. Αρχικά μπορεί να χρησιμοποιεί τσιμπήματα, γαργαλητά, χάδια, να ζητάει από το παιδί να τον φιλάει και προχωρά ανάλογα με τις αντιδράσεις του παιδιού. Αν βρει πρόσφορο έδαφος προσπαθεί να εμπλέξει τα παιδιά σε σεξουαλικού περιεχομένου δραστηριότητες, όπως την παρακολούθηση ερωτικών εικόνων και ταινιών για ενηλίκους. Περιβάλλει τα παιδιά με στοργή και προσοχή, τους προσφέρει δώρα, υπόσχεται διακρίσεις, τα πηγαίνει σε μέρη που τους αρέσουν και τους προσφέρει τη δυνατότητα να ασχοληθούν με δραστηριότητες που επιθυμούν. Μπορεί να προσφέρει ναρκωτικά ή αλκοόλ στο παιδί, προκειμένου να μειώσει τις αντιστάσεις του ή τη δυνατότητά του να θυμηθεί όσα συμβαίνουν.
paidofilia1Πολλές φορές το παιδί αναπτύσσει το λεγόμενο «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» (ψυχολογική αντίδραση που παρατηρείται συνήθως σε θύματα ομηρίας, κατά την οποία το θύμα αναπτύσσει και παρουσιάζει έντονα συναισθήματα πιστής, υπακοής, θαυμασμού, ταύτισης ή ακόμη και «αγάπης» απέναντι στο θύτη). Το παιδί δικαιολογεί τη συμπεριφορά του δράστη, επιθυμεί την αποδοχή και την εκτίμησή του και ενδιαφέρεται για το καλό του. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλά παιδιά υπομένουν την κακοποίηση, χωρίς να την καταγγέλουν.
Η παιδοφιλία ανήκει στις παραφιλίες και αποτελεί ψυχική διαταραχή, η οποία περιγράφεται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-IV), με σαφή διαγνωστικά κριτήρια.

Μια συμπεριφορά ορίζεται ως προβληματική όταν ενοχλεί αρχικά το ίδιο το παιδί και δευτερευόντως το περιβάλλον του, προκαλώντας αναστάτωση και δυσάρεστα συναισθήματα. Βασικά εξαρτάται από τη διάρκεια εμφάνισης της συμπεριφοράς, τη συχνότητα και την ένταση. Σημαντικοί, επίσης, παράγοντες είναι η ηλικία και το φύλο του παιδιού, αρνητικές εμπειρίες που μπορεί να το έχουν επηρεάσει και τι είναι αυτό που προσπαθεί το παιδί να επιτύχει. Από αυτά εξαρτάται το πόσο ανεκτικοί θα είμαστε ή όχι σε μια τέτοια συμπεριφορά και το ποιες στρατηγικές θα ακολουθήσουμε για την εξομάλυνση αυτών των καταστάσεων.

Δεν υπάρχουν μύγες που τσιμπάνε τα παιδιά (και τους ανθρώπους γενικότερα), υπάρχουν πάντα αιτίες που οδηγούν σε κάποια συμπεριφορά. Οι συνηθέστεροι αιτιολογικοί παράγοντες που προκαλούν προβληματική συμπεριφορά σε ένα παιδί είναι οι παθολογικοί, κοινωνικοί-οικογενειακοί και οι σχολικοί. Κάποιος σωματικός πόνος ή ενόχληση ή αίσθηση πείνας και η κούραση μπορούν να κάνουν ένα παιδί να αντιδρά με άσχημο τρόπο καθώς δεν είναι κάτι που μπορεί πάντα να εξηγήσει είτε στον εαυτό του είτε στο περιβάλλον του, οπότε είναι τα πρώτα που ελέγχουμε.

Η ποιότητα της σχέσης με τους γονείς είναι παράγοντας καθοριστικός. Γονείς υπερβολικά αυστηροί ή αδιάφοροι ή γονείς που νοσούν από κάποια σοβαρή ασθένεια προκαλούν αρνητικά συναισθήματα σε ένα παιδί, που τα εκφράζει τόσο άσχημα όσο τα αντιλαμβάνεται. Τραυματικές εμπειρίες, ειδικότερα της πρώτης δεκαετίας της ζωής του, αν δεν δουλευτούν, μπορεί να προκαλούν προβληματικές συμπεριφορές όχι μόνο στην παιδική ηλικία αλλά σε όλη του την ζωή, καθώς οι μετέπειτα συνδέσεις βασίζονται σ’ αυτές.

Εκτός από το οικογενειακό περιβάλλον, το σχολικό περιβάλλον μπορεί επίσης να προκαλεί δυσάρεστα συναισθήματα. Ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα ανώτερο των δυνάμεων του παιδιού για το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκεται μπορεί να το κάνει να νιώσει ματαίωση, καταπόνηση και απόρριψη. Ένα κομμάτι που πρέπει να προσέξουμε ιδιαιτέρως είναι αυτό του ανταγωνισμού. Η σύγκριση του παιδιού με κάποιο άλλο ή το να έχει είτε το σχολικό είτε το οικογενειακό περιβάλλον περισσότερες απαιτήσεις από αυτό, θα το οδηγήσει τελικά σε αισθήματα κατωτερότητας και ανεπάρκειας. Κανείς μας δεν θα μπορούσε να έχει όμορφη συμπεριφορά, νιώθοντας τόσο άσχημα.

Στη συμπεριφορά του παιδιού, αιτιολογικός παράγοντας είναι και η ιδιοσυγκρασία του ίδιου του παιδιού. Ο βαθμός της ανάπτυξης των δεξιοτήτων προσαρμογής στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος όπως και στις μεταβολές και το πόσο μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματα του, παίζουν βασικό ρόλο. Ακόμα, η φύση της διάθεσης του κάθε παιδιού το κάνει να συμπεριφέρεται με τον ανάλογο τρόπο.

Όμως ένα παιδί, επίκτητα ή κληρονομικά, αναπαράγει μοντέλα που συναντά και πριν φτάσουμε στο σημείο να το βγάλουμε προβληματικό, ας αναλογιστούμε την δική μας συμπεριφορά, όχι μόνο στο επίπεδο ομοιοτήτων και διαφορών αναφορικά με μια κατάσταση αλλά και στο επίπεδο επιρροών. Μπορεί ένας γονέας να μη βρίσει ποτέ ένα φίλο του, αλλά αν χρησιμοποιεί γενικά στην καθημερινότητα του άσχημους χαρακτηρισμούς, το παιδί λαμβάνει το μήνυμα ότι μια τέτοια συμπεριφορά είναι αποδεκτή. Σκεφτείτε τη σύγχυση που προκαλείται όταν το επιπλήττουμε ή του ζητάμε να αλλάξει κάτι που εμείς οι ίδιοι κάνουμε… Τότε δεν είναι το παιδί που παρουσιάζει προβληματική συμπεριφορά…

Αν όμως είναι το παιδί που έχει προβλήματα στη συμπεριφορά του, πρέπει να παρέμβουμε, πρωταρχικά για να ανακουφιστεί εκείνο, αφού ταλαιπωρείται περισσότερο από το περιβάλλον του. Η απόκτηση και η ενίσχυση κοινωνικών δεξιοτήτων και η διαχείριση συναισθημάτων είναι οι δυο πιο βασικές τεχνικές παρέμβασης. Μερικές φορές απλά φτάνει το να πούμε σε ένα παιδί ότι η συμπεριφορά του αυτή δεν είναι αποδεκτή καθώς φέρνει τους άλλους σε δύσκολή θέση και να του εξηγήσουμε πως όλα τα συναισθήματα επιτρέπεται να τα νιώθει όμως δεν μπορεί να τα εκφράζει με όποιο τρόπο θέλει και να το βοηθήσουμε να βρει δημιουργικούς τρόπους έκφρασης.

Μερικές άλλες φορές αυτό δεν είναι αρκετό και χρειάζεται κάτι παραπάνω όπως να συνειδητοποιήσει ότι οι πράξεις του έχουν συνέπειες, οι οποίες πρώτα εκείνο θα πλήξουν. Τα παιχνίδια ρόλων και η ταύτιση με κάποιον ήρωα παραμυθιού με αντίστοιχη συμπεριφορά μπορεί να είναι πολύ βοηθητική. Ακόμα, ο έλεγχος της παρόρμησης θα τα οδηγήσει στο να καταφέρουν να έχουν αυτοέλεγχο σε πράξεις και συναισθήματα. Είναι καλό να γίνει τρόπος ζωής για όλους μας, όταν συμβαίνει κάτι που μπορεί να μας προκαλέσει άσχημες αντιδράσεις, να πάρουμε όσο χρόνο χρειαστεί για να επεξεργαστούμε την κατάσταση, να εκτιμήσουμε τι θα ήταν καλύτερο και μετά να το κάνουμε. Πολύ βοηθητική είναι η εκπαίδευση στην ενσυναίσθηση, το να μπορούμε δηλαδή να μπούμε στη θέση του άλλου και να μπορέσουμε να σκεφτούμε και τα δικά του συναισθήματα.

Το καλύτερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να προλάβουμε μια προβληματική συμπεριφορά, φροντίζοντας να μην υπάρχει κάτι που θα την προκαλέσει. Αν όμως εμφανιστεί, πριν κρίνουμε το παιδί μας, ας εξετάσουμε τη δική μας συμπεριφορά. Στο επόμενο βήμα, ας έχουμε μαζί μας συναισθηματική αγωγή και ενσυναίσθηση και ας αφήσουμε οποιοδήποτε είδος τιμωρίας που δεν θα μας βοηθήσει κάπου. Οι λογικές συνέπειες είναι αρκετές και όσο πιο θετικές είναι οι πράξεις μας τόσο  πιο θετικές θα είναι και αυτές.

Διαχείριση Θυμού, Τι είναι θυμός;

Η Φύση του Θυμού. Ο θυμός είναι μια συναισθηματική κατάσταση που ποικίλλει σε ένταση, από τον ήπιο ερεθισμό σε έντονη οργή. Όπως και άλλα συναισθήματα, συνοδεύεται από φυσιολογικές και βιολογικές αλλαγές. ‘Όταν θυμώνετε, ο ρυθμός της καρδιάς και της αρτηριακής σας πίεσης ανεβαίνει, όπως και τα επίπεδα των ορμονών (αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη). Ο θυμός μπορεί να προκληθεί και από εξωτερικά και εσωτερικά γεγονότα. Θα μπορούσε να είστε θυμωμένος με ένα συγκεκριμένο πρόσωπο (όπως ένα συνάδελφο ή προϊστάμενο) ή γεγονός ( ένα μποτιλιάρισμα, μια ματαιωθείσα πτήση ), ή ο θυμός σας θα μπορούσε να προκληθεί από μια ανησυχία ή συλλογισμό σχετικά με τα προσωπικά σας προβλήματα. Μνήμες από τραυματικά γεγονότα ή εξοργιστικές εκδηλώσεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν συναισθήματα θυμού.

Εκφράζοντας τον Θυμό. Ο ενστικτώδης, φυσικός τρόπος για να εκφραστεί η οργή είναι να ανταποκριθείτε επιθετικά. Ο θυμός είναι μια φυσική , προσαρμοστική απάντηση σε απειλές, εμπνέει ισχυρά, συχνά επιθετικά συναισθήματα και συμπεριφορές, που μας επιτρέπουν να πολεμήσουν και να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας όταν είμαστε σε άμυνα. Μια ορισμένη ποσότητα του θυμού, ως εκ τούτου, είναι αναγκαία για την επιβίωσή μας. Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί φυσικά να επιτίθεστε σε κάθε πρόσωπο ή αντικείμενο που σας ερεθίζει ή σας ενοχλεί, νόμους, τους κοινωνικούς κανόνες, και η κοινή λογική θέτει όρια στο πόσο μακριά μπορεί να σας οδηγήσει η οργή σας.

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μια ποικιλία τόσο από συνειδητές όσο και από ασυνείδητες διαδικασίες για διαχείριση Θυμού. Οι τρεις κύριες προσεγγίσεις είναι το να εκφραστεί ο θυμός, να κατασταλεί και να κατευναστεί. Το να μάθετε να εκφράζετε τα συναισθήματα του θυμού σας με ένα δυναμικό και όχι επιθετικό τρόπο είναι ο πιο υγιής τρόπος έκφρασης της οργής. Για να το κάνετε αυτό, θα πρέπει να μάθετε πώς να καταστήσετε σαφές ποιες είναι οι ανάγκες σας, και πώς θα τις φέρετε εις πέρας, χωρίς να πληγώνει τους άλλους.

Ο θυμός μπορεί να κατασταλεί, και στη συνέχεια να μετατραπεί ή να στραφεί προς τα εσάς. Αυτό συμβαίνει όταν κρατάτε το θυμό σας. Ο στόχος είναι να αναστείλετε ή να καταστείλετε το θυμό σας και να τον μετατρέψετε σε μια πιο εποικοδομητική συμπεριφορά. Ο κίνδυνος σε αυτό το είδος της απάντησης είναι ότι, αν δεν επιτρέπεται η εξωτερική έκφραση, ο θυμός σας μπορεί να γυρίσει προς τα μέσα – στον εαυτό σας.

Ο θυμός που στρέφεται προς τα μέσα μπορεί να προκαλέσει υπέρταση, υψηλή πίεση αίματος, ή ακόμα και κατάθλιψη. Ανέκφραστος θυμός μπορεί να δημιουργήσει άλλα προβλήματα . Μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές εκφράσεις του θυμού, όπως παθητική – επιθετική συμπεριφορά. Οι άνθρωποι που το βάζουν συνεχώς κάτω και δέχονται κυνικά σχόλια δεν έχουν μάθει πώς να εκφράζουν το θυμό τους εποικοδομητικά. Τελικά, μπορείτε να ηρεμήσετε μέσα σας.

Αυτό σημαίνει ότι έχετε όχι μόνο τον έλεγχο της εξωτερικής συμπεριφοράς σας, αλλά και τον έλεγχο των εσωτερικών απαντήσεών σας, λαμβάνοντας μέτρα για τη μείωση του καρδιακού ρυθμού σας, και αφήνοντας τον εαυτό σας να ηρεμήσει αφήνοντας ταυτόχρονα τα συναισθήματα να υποχωρήσουν.

Όταν καμία από τις τρεις αυτές τεχνικές διεργασίες δεν πετύχουν τότε κάποιος ή κάτι, πρόκειται να πληγωθεί. Ο στόχος στη διαχείριση θυμού είναι να μειώσει όσο είναι δυνατόν τα συναισθήματα σας και την φυσιολογική διέγερση που προκαλεί θυμό. Δεν μπορείτε να απαλλαγείτε από αυτό, ή να το αποφύγετε, όπως τα πράγματα ή οι άνθρωποι που σας εξοργίζουν, ούτε μπορείτε να τα αλλάξετε αλλά μπορείτε να μάθετε να ελέγχετε τις αντιδράσεις σας.

Στρατηγικές για Διαχείριση Θυμού

Χαλάρωση Απλά εργαλεία χαλάρωσης, όπως οι βαθιές αναπνοές και χαλαρωτικές εικόνες, μπορεί να σας βοηθήσουν να ηρεμήσετε. Μερικά απλά βήματα που μπορείτε να δοκιμάσετε :

• Αναπνεύστε βαθιά από το διάφραγμα σας, η αναπνοή από το στήθος σας δεν θα σας χαλαρώσει. Φανταστείτε την αναπνοή σας να ανεβαίνει από πολύ χαμηλά στην κοιλία σας.

• Επαναλάβετε αργά μια ήρεμη λέξη ή φράση. Επαναλάβετε στον εαυτό σας ενώ αναπνέετε βαθιά .

• Χρησιμοποιήστε εικόνες που σας δημιουργούν όμορφα και χαλαρωτικά συναισθήματα, είτε από τη μνήμη σας είτε από την φαντασία σας .

• Αργές ασκήσεις όπως η yoga μπορούν να χαλαρώσουν τους μυς σας και να σας κάνει να αισθανθείτε πολύ πιο ήρεμος . Εξασκήστε αυτές τις τεχνικές καθημερινά. Μάθετε να τις χρησιμοποιήσετε αυτόματα όταν είστε σε μια τεταμένη κατάσταση.

Γνωστική Αναδιάρθρωση. Με απλά λόγια, η γνωστική αναδιάρθρωση σημαίνει ότι αλλάζει τον τρόπο που σκέφτεστε. Όταν είσαι θυμωμένος, η σκέψη σας μπορεί να είναι υπερβολικά δραματική. Όταν κάτι πάει στραβά, μπορείτε να πείτε στον εαυτό σας, “Όλα είναι κατεστραμμένα!” Με τη γνωσιακή αναδόμηση, θα αντικατασταθούν τα είδη αυτών των δυσλειτουργικών σκέψεων με πιο λογικές. Μπορείτε να πείτε στον εαυτό σας αντ ‘αυτού, “Αυτό είναι απογοητευτικό, αλλά δεν είναι το τέλος του κόσμου.” Αποφύγετε λέξεις όπως “ποτέ” ή  “πάντα” όταν μιλάτε για τον εαυτό σας ή τους άλλους. Δηλώσεις όπως “αυτό που κάνεις ποτέ δεν λειτουργεί” ή “Πάντα ξεχνάς πράγματα” να σας κάνει να αισθάνεστε θυμό και είναι δικαιολογημένο και δεν υπάρχει κανένας τρόπος να λυθεί το πρόβλημα. Τέτοιες δηλώσεις , επίσης, οδηγούν στην απομόνωση και υποβαθμίζουν τους ανθρώπους που θα μπορούσαν αλλιώς να είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν μαζί σας για μια λύση.

Χρησιμοποιήστε τη λογική. Ακόμα και όταν είναι δικαιολογημένο, ο θυμός μπορεί γρήγορα να γίνει παράλογος. Διαχείριση θυμού σημαίνει πως πρέπει να υπενθυμίσετε στον εαυτό σας ότι ο κόσμος δεν είναι έξω για να σας φάει και ότι απλώς βιώνετε μια από τις αναπόφευκτες δύσκολες στιγμές ζωής. Κάντε το αυτό κάθε φορά που θα αρχίσετε να αισθάνεστε θυμό, και θα έχετε μια πιο ισορροπημένη προοπτική.

Αλλάξτε τις απαιτήσεις σε επιθυμίες. Θυμωμένοι άνθρωποι έχουν την τάση να απαιτούν πράγματα, είτε πρόκειται για δικαιοσύνη, εκτίμηση, συμφωνία, ή απλά την επιθυμία να γίνονται τα πράγματα με το δικό τους τρόπο. Είμαστε όλοι πληγωμένοι, απογοητευμένοι όταν δεν παίρνουμε αυτό που θέλουμε, αλλά μην αφήσετε την απογοήτευση να μετατραπεί σε θυμό. Μερικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν το θυμό ως ένα τρόπο για να μην νιώσουν το συναίσθημα της απογοήτευσης, αλλά αυτό δεν κάνει το κακό να πάει μακριά. Αντ ‘αυτού, θα ήταν εποικοδομητικό να συνειδητοποιήσετε την απαιτητική φύση σας και αλλάξετε τις απαιτήσεις σας σε αιτήματα/επιθυμίες. Λέγοντας ότι θα θέλατε κάτι είναι πιο υγιεινό από το ότι θα πρέπει να το έχετε .

Αλλάξτε το περιβάλλον σας. Μερικές φορές είναι το άμεσο περιβάλλον μας, που μας προκαλεί ερεθισμό και οργή. Προβλήματα και ευθύνες μπορεί να πέφτουν πάνω σας και να σας κάνουν να αισθάνεστε θυμωμένος με την “παγίδα” που φαίνεται να έχετε πέσει μέσα και όλους τους ανθρώπους και τα πράγματα που αποτελούν αυτή την παγίδα. Δώστε στον εαυτό σας ένα διάλειμμα. Βεβαιωθείτε ότι έχετε κάποια “προσωπική στιγμή” προγραμματισμένη για τις ώρες της ημέρας που ξέρετε ότι είναι ιδιαίτερα αγχωτικό. Ένα παράδειγμα είναι η εργαζόμενη μητέρα που έχει ένα μόνιμο κανόνα ότι, όταν έρχεται σπίτι από τη δουλειά, για τα πρώτα 15 λεπτά “κανείς δεν μιλά στη μαμά, εκτός αν το σπίτι πάρει φωτιά.” Μετά από αυτή τη σύντομη ήσυχη ώρα, νιώθει καλύτερα προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει τις απαιτήσεις από τα παιδιά της χωρίς να ξεσπάσει πάνω τους.

Βελτίωση της Επικοινωνίας Θυμωμένοι άνθρωποι έχουν την τάση να τρέχουν να βγάζουν συμπεράσματα, και μερικά από τα συμπεράσματα αυτά μπορεί να είναι πολύ ανακριβή. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε αν είστε σε μια έντονη συζήτηση είναι να επιβραδύνετε και να σκέφτεστε τις απαντήσεις σας. Μην πείτε το πρώτο πράγμα που σας έρχεται στο μυαλό, αλλά σκεφτείτε προσεκτικά τι θέλετε να πείτε.Την ίδια στιγμή, ακούστε προσεκτικά τι λέει το άλλο πρόσωπο και πάρτε το χρόνο σας πριν απαντήσετε.

Χιούμορ Το χιούμορ μπορεί να βοηθήσει να εκτονώσει την οργή με διάφορους τρόπους.

Στον κοινό νου, το διαζύγιο είναι η σκηνή από τις ταινίες που μπαίνουν οι υπογραφές στα χαρτιά παρουσία ή μη δικηγόρων σε μια θάλασσα συναισθημάτων, συχνά αρνητικών. Υπάρχει λόγος που μιλάμε για «σκηνική οικονομία». Στην πραγματικότητα, το διαζύγιο είναι μια χρονοβόρα διαδικασία που ξεκινάει από τη στιγμή που τουλάχιστον ένας από τους δύο αποφασίζει ότι δε θέλει πια να βρίσκεται κάτω από την ίδια στέγη με τον άλλο. Συχνά την απόφαση αυτή προμηνύουν παντός φύσεως συγκρούσεις οι οποίες μπορεί να συνεχιστούν και μετά τη ανακοίνωση ή/και συζήτηση για χωρισμό.

123

Η λύση του γάμου είναι σχεδόν πάντα ένα δυσάρεστο γεγονός, που χαρακτηρίζεται στην καλύτερη περίπτωση από βαθιά απογοήτευση και κατακερματισμό ονείρων. Μέχρι την υπογραφή του διαζυγίου, υπάρχουν πληθώρα διαδικαστικών ζητημάτων που αφορούν τα οικονομικά, τα περιουσιακά, την αλλαγή στέγης, την επιμέλεια των παιδιών, αλλά και η προσαρμογή σε νέες ρουτίνες και υποχρεώσεις, που κάνουν την περίοδο αυτή συναισθηματικά επώδυνη. Το διαζύγιο είναι μια σημαντική μετάβαση ζωής κατά την οποία χρειάζεσαι χρόνο για να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου και να προγραμματίσεις τις κινήσεις σου.

Όταν υπάρχουν παιδιά

Οι έρευνες υποστηρίζουν ότι όταν υπάρχουν παιδιά, το διαζύγιο συνήθως βιώνεται ως πιο οδυνηρό, αλλά αποτελεί προϊόν ώριμης απόφασης. Σε όποια ηλικία κι αν βρίσκονται τα παιδιά σας, χρειάζονται στήριξη για να αποδεχτούν ότι θα ζουν μόνο με τον ένα γονιό και θα βλέπουν τον άλλο σποραδικά. Όσο κι αν ακούγεται ακατόρθωτο, είναι σημαντικό να προετοιμαστείτε με το/τη σύζυγό σου για την ανακοίνωση στα παιδιά. Είναι βοηθητικό να επικοινωνήσετε το χωρισμό από κοινού σε ήρεμους τόνους και σε οικείο περιβάλλον, ώστε τα παιδιά να έχουν χρόνο και χώρο να επεξεργαστούν τις πληροφορίες και να εκφραστούν ελεύθερα. Είναι σημαντικό να τους διαβεβαιώσετε ότι δε φέρουν ευθύνη για το χωρισμό και ότι θα συνεχίσετε να τα αγαπάτε και να τα φροντίζετε. Καλό είναι να μιλήσετε για τη νέα τους ρουτίνα και τις θετικές αλλαγές, για να ενισχύσετε το αίσθημα ασφάλειας σε αυτήν την ασταθή περίοδο. Δικτυωθείτε για να έχετε την υποστήριξη που χρειάζεστε ώστε να ανταπεξέλθετε στο γονικό σας ρόλο.

123

Μπορείτε να απευθυνθείτε στη ΜΚΟ «ΓΟΝ.ΙΣ», τον Φορέα Κοινωνικής Φροντίδας για την Γονεϊκή Ισότητα για το παιδί που προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης και νομικής συμβουλευτικής και έχει σωματεία σε Αθήνα, Πειραιά, Χαλκίδα, Κόρινθο, Πάτρα και Πύργο. Μπορείτε επίσης να εξερευνήσετε την ιδιωτική διαδικτυακή πρωτοβουλία «Singleparent.gr» που φιλοξενεί  φόρουμ και ενημερωτικά άρθρα. Περισσότερα από 40 χρόνια έρευνας στις συνέπειες του διαζυγίου στα παιδιά δείχνουν ότι το 80% των παιδιών προσαρμόζονται επαρκώς και δε φαίνεται να υπάρχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία, την κοινωνική τους ζωή και την ακαδημαϊκή τους πορεία, όταν έχουν καλές σχέσεις και με τους δύο γονείς, όταν οι γονείς είναι συναισθηματικά σταθεροί και διαθέσιμοι και μπορούν να τους εξασφαλίσουν καλές συνθήκες διαβίωσης (π.χ. φαγητό, στέγη).

Η επόμενη ημέρα

Κάθε μεγάλη αλλαγή ζωής είναι μια ευκαιρία να κοιτάξεις μέσα σου και να φροντίσεις τον εαυτό σου. Χρειάζεσαι χρόνο να αποδεκτείς το διαζύγιο ως ένα θλιβερό γεγονός που μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε, να θρηνήσεις, να αναγνωρίσεις τις ευθύνες σου, να συγχωρέσεις τον εαυτό σου, να διαχειριστείς το θυμό σου, να έρχεσαι σε επαφή με τα συναισθήματά σου χωρίς να σε κυριεύουν, να ανακτήσεις την αυτοεκτίμησή σου, να επαναπροσδιορίσεις τις προτεραιότητές σου και να θέσεις νέους στόχους για το μέλλον σου.

Γίνεται πιο εύκολο όταν χτίσεις ένα κοινωνικό δίκτυο που μπορεί να σε στηρίξει: ένα συγγενή που θα σε πάρει μια αγκαλιά όταν έχεις τις μαύρες σου, ένα φίλο που σε κάνει να γελάς με τα αστεία του, μια παρέα από μονογονείς που κανονίζετε δραστηριότητες με τα παιδιά, ένα ειδικό ψυχικής υγείας που θα είναι εκεί στο ταξίδι της προσωπικής σου ανάπτυξης. Μπορεί τα στατιστικά για ένα επόμενο επιτυχημένο γάμο να μην είναι με το μέρος σου, οι ερευνητές όμως επισημαίνουν πως αν καταφέρεις τα παραπάνω θα μπορέσεις να προσαρμοστείς καλύτερα μετά το διαζύγιο και να νιώσεις ξανά χαρά κι ευτυχία με ή χωρίς νέο/α σύντροφο.

Όλοι μας κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής μας θα έρθουμε αντιμέτωποι με την απώλεια ενός σημαντικού και αγαπημένου ανθρώπου. Μία τέτοια απώλεια συνοδεύεται από δύσκολα και οδυνηρά συναισθήματα όπως αρχικό σοκ (ειδικά όταν η απώλεια είναι ξαφνική και αναπάντεχη ), ενοχή, θυμό, θλίψη, συναισθήματα τα οποία αποτελούν ωστόσο αναπόσπαστο μέρος αυτού που ονομάζουμε διαδικασία πένθους.

Eίναι λοιπόν σημαντικό αρχικά να αναγνωρίσουμε να κατανοήσουμε και εν τέλει να αποδεχτούμε ότι τα συναισθήματα αυτά ακόμα και αν καμιά φορά φαίνονται ακραία είναι φυσιολογικά και το άτομο που υποφέρει χρειάζεται χρόνο προκειμένου να φτάσει στην τελική φάση που είναι η αποδοχή και να προχωρήσει.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι απώλειες που μπορούν να μας οδηγήσουν στην κατάσταση του πένθους είναι πέρα από την οριστική απώλεια του θανάτου, ο χωρισμός από μιά σχέση, η απώλεια σημαντικής εργασίας κ.λ.π.

Σύμφωνα με τους ειδικούς το πένθος χωρίζεται σε 5 στάδια :

Πέραν όμως αυτών των γενικών θεωρήσεων και των σταδίων είναι απαραίτητο να έχουμε στο νού μας ότι κάθε άτομο έχει ένα δικό του τρόπο να πενθεί. Δεν περνούν όλοι οι άνθρωποι τα στάδια του πένθους με την ίδια σειρά και ο χρόνος που απαιτείται για να φτάσει κάποιος στο στάδιο της αποδοχής ποικίλλει από άτομο σε άτομο και από περίπτωση σε περίπτωση.

Εάν όμως το πένθος είναι μιά φυσιολογική ανθρώπινη διαδικασία σε ποιές περιπτώσεις χρειάζεται να αναρωτηθούμε αν βρισκόμαστε σε χρόνιο ή επιπλεγμένο πένθος; 

πένθος είναι πολύ περισσότερες στις περιπτώσεις όπου η απώλεια είναι πολύ σημαντική για το άτομο όπως στις περιπτώσεις ορφάνιας ή απώλειας παιδιού αλλά και όταν ό θάνατος επήλθε με βίαιο τρόπο.

Αίσθημα ακραίας απελπισίας με ιδέες αυτοκτονίας, εμφάνιση αγχώδους διαταραχής ή χρονίζουσας κατάθλιψης, μεγάλου βαθμού ενοχές είναι συμπτώματα τα οποία αποτελούν στοιχεία επιπλεγμένου πένθους .

Σε αυτές τις περιπτώσεις ο ειδικός θα υποστηρίξει το άτομο που πενθεί να διανύσει  όλες τις οδυνηρές φάσεις της απώλειας και θα το βοηθήσει να επεξεργαστεί τα βιώματα του θυμού, της ενοχής , της απελπισίας και της σύγχυσης που έχει δημιουργήσει η απώλεια. Τελικός στόχος είναι να καταφέρει το άτομο να κοιτάξει πίσω σε αυτό που χάθηκε χωρίς τα συναισθήματα απελπισίας αλλά και χωρίς αποφυγή αλλά και να μπορέσει να προχωρήσει προς τα εμπρός με νέα νοήματα και στόχους.

Εξάρτηση είναι η παρόρμηση να επαναλαμβάνει κάποιος μια συμπεριφορά ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα αυτής και να μην μπορεί να κάνει χωρίς το αντικείμενο της εξάρτησης του.

Ένα άτομο μπορεί να εξαρτηθεί από ουσίες, όπως η νικοτίνη, το αλκοόλ, το χασίς, η ηρωίνη, από συνήθειες και δραστηριότητες, όπως τα τυχερά παιχνίδια, το διαδίκτυο, η εργασία, η κατανάλωση φαγητού, το σεξ ή από σχέσεις, όπως οι φίλοι, οι σύντροφοι, η οικογένεια.

Η εξάρτηση από ουσίες χαρακτηρίζεται από την έντονη ανάγκη του ατόμου να συνεχίσει να λαμβάνει την ουσία παρά τις αρνητικές συνέπειες από τη λήψη της.

Η εξάρτηση διακρίνεται σε:

• • Σωματική: κατάσταση στην οποία η συστηματική χρήση μιας ουσίας είναι απαραίτητη για τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Ο οργανισμός ‘μαθαίνει’ να λειτουργεί υπό την επήρεια της ουσίας με αποτέλεσμα, αν το άτομο διακόψει απότομα τη χρήση της ουσίας, βιώνει συμπτώματα στέρησης, έντονα δηλαδή σωματικά ενοχλήματα («στερητικό σύνδρομο»).

• • Ψυχική: κατάσταση που συνοδεύει όλες τις περιπτώσεις εξάρτησης όπου η συστηματική επανάληψη της χρήσης μιας ουσίας είναι απαραίτητη για την ψυχική συνοχή του ατόμου. Το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στη ζωή του χωρίς την ουσία.

Μια ουσία μπορεί να προκαλεί σωματική και ψυχική εξάρτηση ή μόνο ψυχική.

Για να χαρακτηριστεί κάποιος εξαρτημένος χρειάζεται να εμφανίζει κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα:

• • Το άτομο επιθυμεί έντονα τη χρήση της ουσίας

• • Το άτομο δεν μπορεί να ελέγξει ή να μειώσει τη χρήση της ουσίας

• • Χρειάζεται να λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες δόσεις για να επιτύχει τα ίδια αποτελέσματα – φαινόμενο της «ανοχής» σε μια ουσία

• • Εμφανίζει σωματικά ή / και ψυχολογικά συμπτώματα – σύνδρομο στέρησης – όταν διακόπτει ή μειώνει τη χρήση της ουσίας

• • Βιώνει αρνητικές συνέπειες στη ζωή του λόγω της χρήσης της ουσίας, όπως σωματικά ή /και ψυχικά προβλήματα, μειωμένη απόδοση σε σημαντικούς τομείς

• • Εγκαταλείπει ή αδιαφορεί για σημαντικές δραστηριότητες όπως η εργασία ή το σχολείο του, οι σχέσεις με τους φίλους, το σύντροφο, την οικογένεια, τα χόμπυ του κ.α.

• • Καταναλώνει σημαντικό χρόνο για την αναζήτηση, χρήση και αντιμετώπιση των επιδράσεων της ουσίας

Η εξάρτηση χρειάζεται να διαφοροποιηθεί από:

• • την περιστασιακή χρήση ουσιών, καθώς όλοι μας κάνουμε χρήση ουσιών σε συγκεκριμένες περιστάσεις, π.χ. σε κοινωνικές εκδηλώσεις, χωρίς να είμαστε εξαρτημένοι,

• • την κατάχρηση ουσιών, στην οποία ο χρήστης μιας ουσίας βιώνει αρνητικές συνέπειες από την υπερβολική χρήση της π.χ. μεθύσι, αλλά δεν εμφανίζει τη συνεχή και έντονη ανάγκη λήψης της.

Η εξάρτηση δεν συμβαίνει ξαφνικά αλλά ακολουθεί μια εξελικτική πορεία στη ζωή του ατόμου μέχρι να εγκαθιδρυθεί. Ο πειραματισμός και η απλή δοκιμή μιας ουσίας δεν σημαίνει ότι θα οδηγήσουν σε εξάρτηση. Χρειάζεται ένα χρονικό διάστημα συστηματικής χρήσης για να «μάθει» ο οργανισμός να λειτουργεί, ψυχικά και σωματικά, υπό την επήρεια της ουσίας. Κάποιοι δοκιμάζουν και σταματούν, άλλοι κάνουν περιστασιακή χρήση ή είναι χρήστες για ένα διάστημα μόνο της ζωής τους, ενώ άλλοι συνεχίζουν κάνοντας τη χρήση σημαντικό και τελικά το μοναδικό στόχο της ζωής τους – εξάρτηση. Αυτό που χαρακτηρίζει την εξελικτική αυτή πορεία είναι η σταδιακή απώλεια ελέγχου. Εφόσον το άτομο πραγματικά θέλει, μπορεί σε κάθε φάση να διακόψει τη χρήση. Όσο μεγαλύτερο, βέβαια, είναι το διάστημα της χρήσης και όσο βαθύτερες οι ανάγκες που αυτή εξυπηρετεί, τόσο δυσκολότερη είναι και η διακοπή της. Στο στάδιο της εξαρτημένης χρήσης, είναι σημαντική η αναζήτηση εξωτερικής εξειδικευμένης βοήθειας – θεραπείας.

«Επαγγελματική συμβουλευτική είναι η καθοδήγηση και στήριξη του ατόμου στην προσπάθειά του να επιλέξει το επάγγελμα που του ταιριάζει ή να επιλύσει ψυχολογικά προβλήματα που συνδέονται με το επάγγελμα» (Κάντας και Χαντζή, 1991). Γενικότερα, ως επαγγελματική συμβουλευτική μπορεί να οριστεί η συμβουλευτική παρέμβαση, της οποίας στόχος είναι να βοηθήσει τα άτομα να αντιμετωπίσουν ζητήματα που τους απασχολούν και σχετίζονται είτε με την επαγγελματική τους επιλογή είτε με την προσαρμογή τους στο επάγγελμα το οποίο ήδη εξασκούν ή και με την επαγγελματική τους ανάπτυξη.

Πρόκειται για διά βίου διαδικασία, κατά την οποία το άτομο προσδιορίζει τις εργασιακές του αξίες, δημιουργεί επαγγελματικά πρότυπα, προσδιορίζει την επαγγελματική του ταυτότητα, αναπτύσσει επαγγελματική ωριμότητα και εκπαιδεύεται σε τρόπους λήψης αποφάσεων. Με βάση τους παραπάνω στόχους, η επαγγελματική συμβουλευτική δεν αποτελεί μία τυποποιημένη διαδικασία, καθώς το αντικείμενο της παρέμβασης περιλαμβάνει ψυχολογικούς, κοινωνικούς, εκπαιδευτικούς, οικονομικούς, σωματικούς και πολιτισμικούς παράγοντες.

Ο σύμβουλος και ο πελάτης συνεργάζονται με στόχο να εφαρμόσουν αποτελεσματικά και να ερμηνεύσουν τα αποτελέσματα από επίσημες σταθμισμένες και άλλες μεθόδους αξιολόγησης, προκειμένου να προσδιοριστούν και να αποσαφηνιστούν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και οι δεξιότητες του πελάτη. Ακόμη, οι πελάτες που απευθύνονται για συμβουλευτική παροτρύνονται να συμμετέχουν σε βιωματικές διερευνητικές δραστηριότητες, ώστε να δουν στην πράξη τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν διαφορετικά επαγγελματικά πλαίσια. Επίσης, ο σύμβουλος έχει στη διάθεσή του και χρησιμοποιεί διάφορα συστήματα σχεδιασμού σταδιοδρομίας και επαγγελματικής πληροφόρησης για τους εργασιακούς χώρους, τα οποία επικοινωνεί στον πελάτη, διδάσκοντάς τον παράλληλα τρόπους αναζήτησης εργασίας, οδηγίες σύνταξης του βιογραφικού σημειώματος, δεξιότητες σχετικά με τις επαγγελματικές συνεντεύξεις και τον υποστηρίζει στα σχέδια δράσης που εφαρμόζει. Ακόμη, στο πλαίσιο της διαδικασίας της επαγγελματικής συμβουλευτικής το άτομο μπορεί να αναπτύξει χρήσιμες δεξιότητες για την επαγγελματική του εξέλιξη, όπως δεξιότητες επικοινωνίας ή λήψης αποφάσεων. Τέλος, ο σύμβουλος παρέχει υποστήριξη σε ζητήματα εργασιακού στρες, απώλειας εργασίας ή/και αλλαγής σταδιοδρομίας.

Αρχές και στάδια της επαγγελματικής συμβουλευτικής

Στους στόχους της επαγγελματικής συμβουλευτικής περιλαμβάνονται η βελτίωση της αυτογνωσίας, η ανάπτυξη της επαγγελματικής ωριμότητας, η εκπαίδευση στην ικανότητα προσδιορισμού εναλλακτικών επαγγελματικών λύσεων, η ανάπτυξη δεξιοτήτων για την καλύτερη εφαρμογή κατάλληλων διαδοχικών προσεγγίσεων και η ενίσχυση δεξιοτήτων σχετικά με τη λήψη αποφάσεων. Οι πελάτες καλούνται να διαμορφώσουν την προσωπική τους λύση για το ζήτημα που τους απασχολεί. Οι σύμβουλοι καλούνται να αναγνωρίσουν και να λάβουν υπόψιν παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, η φυλή και η κοινωνική τάξη, οι οποίοι επηρεάζουν τις αξίες, τις ανάγκες, τις προσδοκίες και τις ευκαιρίες του ατόμου.

Τα στάδια που απαρτίζουν τη διαδικασία της επαγγελματικής συμβουλευτικής προσομοιάζουν στα στάδια των ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων. Στις αρχικές συνεδρίες δίνεται έμφαση στην οικοδόμηση στενής σχέσης μεταξύ συμβούλου και πελάτη και αξιολόγηση της φύσης του αιτήματος και των δυνατοτήτων του πελάτη. Στη συνέχεια διαδοχικά καθορίζονται οι «θεραπευτικοί» στόχοι, οι εναλλακτικές λύσεις στα ζητήματα που έχουν προσδιοριστεί και επιλέγεται και εφαρμόζεται το σχέδιο δράσης που έχει εκπονηθεί. Τέλος, γίνεται αξιολόγηση της συμβουλευτικής διαδικασίας και ακολουθεί ο τερματισμός της.

Επαγγελματική ικανοποίηση

Η επαγγελματική ικανοποίηση αποτελεί πολύ σημαντικό τομέα για τη ζωή κάθε ατόμου, διότι ως έννοια είναι συνδεδεμένη ευρύτερα με την έννοια της ευτυχίας και επηρεάζει σημαντικά πολλές λειτουργίες της καθημερινότητας. Η επαγγελματική ικανοποίηση είναι πολυδιάστατη έννοια. Συνδέεται με την εκπλήρωση των εργασιακών αξιών στη ζωή του κάθε ατόμου, αλλά και με τις στάσεις και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει την επαγγελματική του ζωή. Η επαγγελματική ικανοποίηση είναι συνάρτηση συνδυασμού παραγόντων που επικρατούν στο χώρο της εργασίας και σχετίζονται τόσο με το περιεχόμενο της εργασίας όσο και με το πλαίσιό της, δηλαδή τις εργασιακές συνθήκες, το μισθό, το ωράριο κ.λπ.